پالس اکسیمتر چیست و چه کاربرد دارد
آيا تاكنون كلمه “پالس اكسيمتر” به گوشتان خورده ؟
نام اين دستگاه از سه كلمه پالس( ضربان قلب)، اكسي( اكسيژن ) و متر( يعني اندازه گيري كننده) تشكيل شده است
به این معنا که تعداد ضربان قلب در دقیقه و درصد اکسیژن اشباع شده ی خون را اندازه گیری میکند.
هنگامی که ما نفس مي كشيم ، هوا وارد ريه ها شده و از ريه ها وارد انشعابات بسيار كوچكي مي شود
كه به جريان خون راه دارد و در اين مناطق اكسيژن وارد جريان خون ما مي شود. و از خون به تمام نقاط بدن مي رود.
پالس اكسي متر يك دستگاه دیجیتالی كوچك است كه مثل يك گيره به دو سمت انگشت شما متصل میشود
با ضربان قلب و عبور پالس های خونی از سنسور مقدار نور جذب شده در زمان تغییر می کند
و شدت نور پس از عبور از انگشت ما توسط یک آشکارساز اندازه گیری می شود.
دستگاه میزان اکسیژن خون(SpO2) را بر حسب هموگلوبینی که دارای اکسیژن است محاسبه می کند
و همچنین تعداد ضربان قلب نیز محاسبه و نمایش داده می شود.
طبعا هر چه اكسيژن كمتري به خون برسد اين عدد كمتر خواهد بود.
اگر زمينه بيماري قلبي يا ريوي داشته باشيد ممكن است تجربه استفاده از اين دستگاه را درخانه، مطب پزشك و يا در اورژانس داشته باشيد.
کاربرد پالس اکسیمتر
پالس اکسیمتر ( Pulse Oximeter ) برای موارد زیر کاربرد دارد:
- قبل، بعد و حین عمل جراحی که بیمار بیهوش می باشد.
- مشاهده طرز کارکرد داروهایی که برای درمان بیماری ریه استفاده می شوند.
- بررسی توانایی فرد برای افزایش سطح فعالیت خود
- بررسی نیاز فرد به اکسیژن و کمک به تنفس او
- بررسی طرز تنفس او در هنگام خواب و تشخیص بیماری آپنه خواب
همچنین این دستگاه برای بیمارانی که سطح اکسیژن پایینی دارند و باید میزان اکسیژنشان به طور متداول چک شود استفاده میگردد مانند :
افراد مبتلا به آسم ، نارسایی قبلی ، حمله قلبی ، سرطان ریه ، ذات الریه ، انسداد ریه ،کم خونی و کرونا …
روش عملکرد دستگاه های پالس اکسیمتر :
- قرار دادن عضو موردنظر درون پروب دستگاه پالس اکسیمتر
- انتشار نور ( قرمز و مادون قرمز ) توسط دیود تعبیه شده در بالای پروب
- عبور نور ازمیان بافت ( بافت درگیر در پروب )
- دریافت نورها توسط یک گیرنده نوری
- عبور نورها ( قرمز ، مادون قرمز ) از شریان
- جذب نور قرمز توسط هموگلوبین ، جذب نور مادون قرمز توسط اکسی هموگلوبین
- سنجش هموگلوبین خون با استفاده از تکنولوژی اسکن و بررسی ضربان قلب
- انتقال اطلاعات دریافتی به دستگاه
- سنجش میزان اشباع هموگلوبین خون با اکسیژن پس از محاسبه لگاریتمی توسط دستگاه
- در نهایت : نمایش درصد اشباع اکسیژن در خون (SPO2)
چه زماني اعداد پالس اكسي متر نگران كننده مي شوند؟
دستگاه پالس اکسیمتر ، ششمین و سریعترین ، معیار استاندارد تشخیص علائم حیاتی در کنار ( تنفس ، نبض ، رنگ پوست ، مردمک ، فشار خون ) می باشد
عدد واحد و مشخصي كه سطح اكسيژن خون را به وسيله ي آن ايده آل اعلام كنيم وجود ندارد اما
براي قضاوت بهتر درباره ي اين عدد و شرايط شما در زمان ابتلا به بیماری های تنفسی بايستي مقدار اوليه اكسيژن خود را كه در روزهاي اول اندازه گرفته و در ياد داشته باشيد.
در بيماراني كه در خانه شرايط بيماري خود را روزانه پايش مي كنند و اكسيژن خون خود را اندازه گيري مي كنند نبايد اين عدد از حدود 90-92 درصد كمتر بشود.
در صورتي كه عدد نمايش داده شده به صور مداوم از اين محدوده فاصله بگيرد بايستي پزشك خود را مطلع سازيد.
نکته :
1 – محدوده نرمال میزان اکسیژن اشباع 94 تا 99 درصد است
2 – در محدوده 90 تا 92 مراجعه به پزشک توصیه می گردد
3 – در محدوده پایین تراز 90 مراقبت پزشکی فوری ضروری می باشد
انواع پالس اکسیمتر
پالس اکسیمتر انگشتی خانگی: این دستگاه به شکل یک گیره سر انگشت دست قرار می گیرد و دارای صفحه نمایش است
که بر روی آن معمولا درصد اکسیژن اشباع خون، میزان ضربان قلب و درصد باتری را نشان می دهد.
در بعضی از انواع این دستگاه ها با اتصال بلوتوث به کامپیوتر می توان اطلاعات را توسط نرم افزار مخصوص ذخیره کرد.
پالس اکسیمتر رومیزی: در این مدل دستگاه ها که اغلب در بیمارستان ها و مراکز درمانی استفاده می شوند
پروب سنجش به نوک انگشت متصل شده و با کابل به دستگاه پردازنده متصل می شود.
نمایشگر دستگاه میزان اکسیژن خون، ضربان و ریتم قلبی را نشان می دهد و دارای باتری داخلی شارژی هستند.
مانیتور های علائم حیاتی نیز کابل پروب اندازه گیری اکسیژن خون را دارند که این مقدار را در بین پارامترهای حیاتی بیمار نمایش می دهند.
پالس اکسیمتر اطفال و نوزاد: پالس اکسیمتر اطفال معمولا به دور موچ دست و یا پا بسته می شود.
بعضی از پالس اکسیمترها دارای گیره قابل تنظیم هستند که در مورد اطفال و نوزاد و همچنین بزرگسالان در سنین مختلف قابل استفاده باشند.
عوامل ایجاد اختلال در عملکرد پالس اکسیمتر ها :
- بیماری : اختلالات عروقی ، فیستول ورید ، انمی
- تغییرات فشار خون : افزایش یا کاهش
- تغییرات دمای غیرعادی بافت عضو
- فشار بیش از حد عضو به پروب
- تابش مستقیم نور خورشید به پروب
- مسمومیت با مونوکسید کربن
- هیپوفیوژن بافتی ( شوک )
- هیپوترمی ( آسیب عضو بر اثر سرما )
- پانسمان محکم عضو
- وجود مانعی بر بستر ناخن ( لاک ناخن )
بهتر است نکات زیر را حین خرید و یا استفاده از دستگاه مدنظر داشته باشید:
1_ پالس اکسیمتر نیز مانند سایر تجهیزات پزشکی انواع مختلفی دارد،
برخی از مدل های این دستگاه‌ها اعداد نادرستی را نشان می‌دهند.
بنابراین هنگام خرید توجه کنید که دستگاه، تاییدیه وزارت بهداشت را داشته باشد زیرا در غیر این صورت کارآمد نخواهد بود.
2_ پالس اکسیمتر در انگشت های سرد عملکرد ضعیف خواهند داشت، لذا قبل از استفاده انگشت مورد نظر را کمی ماساژ دهید تا گرم شود.
3_ برخی از این دستگاه ها علاوه بر انگشتان دست، در نواحی دیگری از بدن مانند لاله گوش، انگشت شست پا، بینی قابل استفاده هستند.
قراردادن نادرست دستگاه بر روی ناحیه مورد نظر می تواند در اندازه گیری اختلال ایجاد کند.
4_ مواردی از قبیل تابش مستقیم نور خورشید به بخش تولید کننده امواج دستگاه، نور زیاد اتاق، دمای بالا یا پایین تر از حد معمول ناحیه مورد نظر،
اختلالات عروقی و نوسان در فشار خون می تواند در اندازه گیری سطح اکسیژن خون اختلال ایجاد کند.
5_ پالس اكسيمتر را در هيچ نوع مايعي غوطه ور نكنيد.
5_ در حضور تجهيزات تصويربرداري مانند ام آر آی و سی تی اسکن از دستگاه پالس اكسيمتر استفاده نكنيد.
6_قسمت انگشتی کابل بیمار را بوسیله پنبه و الکل تمیز نگهدارید.
ميدان‌هاي الكترومغناطيسي قوي، عملكرد دستگاه پالس اكسيمتر را تحت تاثير قرار ميدهند.
7_ در خصوص انتخاب و خرید نوع دستگاه پالس اکسیمتر باید به میزان دقت اندازه گیری آن توجه داشت ،
بسیاری از انواع این دستگاه، دارای قابلیت های دیگری همچون تعیین ضربان قلب، دمای بدن، میزان کالری مصرفی و غیره نیز هستند.
برخی از پالس اکسیمترها دارای سیستم هشدار ثابت و یا منعطفی هستند که می توان با تنظیم کردن آن بر روی یک عدد مشخص،
به محض بالا رفتن ضربان قلب و حجم اکسیژن موجود در خون، با به صدا در آمدن دستگاه متوجه شرایط غیر طبیعی خود و یا بیمار شد.
مشاهده و فروش انواع پالس اکسیمتر
- تیر 20, 1400
- 1374 بازدید