این اختلال نوعی اختلال رفتاری و رشدی میباشد که به فعّالیّت بدنی غیرمعمول و بسیار بالا همراه با جنب و جوش غیرطبیعی و عدم دقت کافی به موضوعات و محیط منجر میشود. این اختلال با فقدان توجه، فعّالیت بیشازحد، رفتارهای تکانشی یا ترکیبی از این موارد همراه است.
یکی از اختلالاتی که بسیار در دوران کودکی و نوجوانی شایع است اختلال بیش فعالی میباشد که حدود ۵٪ کودکان پیش از 7 سال به آن مبتلا هستند.
علائم بیش فعالی و نقص توجه :
علائم این اختلال در سه دسته تقسیم بندی میشوند همچنین لازم به ذکر است که گاهی فرد فقط یک دسته از علائم را دارد مثلا فرد بسیار بی دقت است و از نقص توجه رنج میبرد.
1. علائم بیش فعالی:
عدم کنترل نیاز ها
خطر پذیری بالا
احساس بی قراری
بیش از حد حرف زدن
جنب و جوش و زیاد تکان خوردن
2 . بی توجهی :
عدم توجه به جزئیات
عدم تمرکز و دقت
عدمم توانایی در برنامه ریزی
فراموشکاری
پرت شدن زودهنگام حواس توسط صداهای گوناگون و گوفت و گوی دیگران
3 . تکانشگری :
در شرایط نامناسب عبارات یا سوالاتی از دهانش بیرون میپرد
اغلب حین مکالمه، فعالیت یا بازی کار و حرف دیگران را قطع میکند
در صف ایستادن برایش دشوار است یا در این شرایط صبر خود را از دست میدهد
در شرایط اجتماعی عنصر بازدارنده است (با هنجار و مرسومات اجتماعی موافق نیست)
از کجا بفهمیم کودک مان دچار بیش فعالی میباشد ؟؟
داشتن برخی از این علائم به معنی تشخیص قطعی بیش فعالی نیست و برای اطمینان از آن باید حتما به متخصص مراجعه شود.
اما اگر کودکتان نسبت به کودکان هم سن خود تحرکات بیشتری همراه با حواس پرتی و بی دقتی بطور قابل توجهی دارد و یا حتی از نظر گفتاری تا حدی دچار مشکل میشود به داشتن این اختلال شک کنید و حتما به روانشناسان و متخصصان این حیطه مراجعه کنید.
نکته : تشخیص به موقع اختلال بیش فعالی در کودکی و درمان آن میتواند به بهتر شدن و از بین رفتن این اختلال در بزرگسالی کمک بسیاری کند و از صدمات احتمالی جلوگیری کند
درمان و کنترل بیش فعالی :
تغذیه : ایجاد عادات غذایی سالم مانند مصرف میوه، سبزیجات، غلات کامل و انتخاب منابع پروتئینی کم چرب برای کودکان دچار بیش فعالی بسیار مهم است
دارو درمانی : روش درمان دارویی بیش فعالی بیشترین تاثیر گذاری و اثر بخشی را در روند درمان این اختلال داشته است. بر این اساس، از هر 10 نفر، حدود 8 نفر با استفاده از این روش درمان به مرز بهبودی رسیده اند روش های رفتار درمانی و درمان به روشنوروفیدبک رتبه های بعدی را در این زمینه به خود اختصاص داده اند.
از داروهای معروف در این زمینه به دو دسته تقسیم میشوند که در ادامه به آن اشاره میشود، توجه کنید که دارو های درمانی در این حیطه حتما باید با تجویز پزشک تهیه و مصرف شوند و دز دارو ها باید تحت کنترل باشد.
اصلیترین محرکهای مورد استفاده برای درمان اختلال کم توجهی یا بیش فعالی به دو دسته تقسیم میشوند: متیل فنیدات و آمفتامین.
بازی درمانی: با استفاده از تکنیک های بازی درمانی و رفتاردرمانی به کودکان کمک میشود تا بتوانند روشهای تخلیه هیجانات ، کنترل خشم ، نحوه صحیح ارتباط با همسالان را بیاموزد
روش یکپارچگی حسی: ارائه تمارین هماهنگی چشم و دست ، دست و پا و آموزش مهارت های حرکتی و کنترل رفتار های تکانشگرانه
اختلال بیش فعالی – نقص توجه در بزرگسالان
اختلال بیش فعالی ADHD میتواند تا بزرگسالی ادامه یابد اما این اختلال در برخی از بزرگسالان هرگز تشخیص داده نمیشود ولیکن علائم ناشی از آن میتواند باعث ایجاد مشکل در محل کار، خانه یا روابط فرد شود.